Χτες πέρασα ολόκληρη τη μέρα μου τακτοποιώντας λογαριασμούς, κάρτες και χαρτιά. Το καλύτερο μου ήταν, όμως, που βρήκα μαζεμένες κάμποσες ευχετήριες κάρτες Χριστουγέννων. Ναι, υπήρχε μία εποχή που δεν ευχόμασταν σε φίλους και συγγενείς με μήνυμα στο κινητό ή στο messenger, αλλά στέλναμε εγκαίρως τις προσεκτικά διαλεγμένες κάρτες Χριστουγέννων μας.
Η πρώτη τυπωμένη ευχετήρια κάρτα υπήρξε έμπνευση του Sir Henry Cole (1808-1882), Βρετανού κυβερνητικού λειτουργού και εφευρέτη. Τη σχεδίασε το 1843 ο φίλος του John Horsley. Η κάρτα εστίαζε στη σημασία της χριστιανικής αγάπης και των καλών πράξεων για τις ημέρες των γιορτών, και συγκεκριμένα στην προσφορά φαγητού και ρούχων σε φτωχούς. Παρόλο που επικρίθηκε έντονα επειδή απεικόνιζε ένα μικρό παιδί να πίνει κρασί, τελικά είχε τεράστια εμπορική επιτυχία. Κόστιζε ένα σελίνι και από τις 2.050 κάρτες που τυπώθηκαν, σήμερα σώζονται μόνο 21. Μάλιστα, το 2001 πουλήθηκε σε μία δημοπρασία μία από αυτές στην τιμή των 22.500 λιρών Αγγλίας.
Έκτοτε, η αποστολή ευχετήριων καρτών για τις γιορτές των Χριστουγέννων (και λιγότερο του Πάσχα) έγινε για πολλές δεκαετίες απαραίτητη μορφή κοινωνικής συμπεριφοράς, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Σε κάθε σπιτικό δεν κατέφθαναν μόνο οι κάρτες συγγενών και φίλων, αλλά και κάρτες από συλλόγους, πολιτικούς και κόμματα, καταστήματα και οργανισμούς. Οι τυπωμένες κάρτες περιέχουν συνήθως έτοιμες, στερεοτυπικές ευχές. Η λέξη κλειδί που δεν απουσιάζει σχεδόν ποτέ είναι πρωτίστως η υγεία. Η γενικότερη ευχή “Χρόνια πολλά και καλά” εμπεριέχει στο δεύτερο σκέλος της το μέγιστο αυτό αγαθό. Οι λέξεις αγάπη, ευτυχία, χαρά, καλή τύχη ελπίδα έπονται από άποψη στατιστικής συχνότητας. Είναι όμως όλες συνδεδεμένες με την αισιοδοξία, η οποία μας διακατέχει τις γιορτινές μέρες. Υπάρχουν βέβαια και ευχές που δεν περιορίζονται σε οικεία και φιλικά πρόσωπα, αλλά εκφράζουν και οικουμενικά μηνύματα, για ειρήνη, ευημερία κτλ.
Στη ψηφιακή εποχή, την εποχή της επικράτησης των κινητών τηλεφώνων και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι έντυπες ευχετήριες κάρτες Χριστουγέννων περιορίζονται με γεωμετρική πρόοδο. Επικρατεί η τυποποίηση και ο αυτοματισμός. Στέλνονται δισεκατομμύρια email με ηλεκτρονικές ευχετήριες κάρτες και σχετικά βίντεο με το πάτημα ενός κουμπιού. Οι κάρτες αυτές των Χριστουγέννων δεν πρόκειται ποτέ να στολίσουν κάποιον μπουφέ ή τραπεζαρία, ούτε θα κυκλοφορήσουν χύμα σε κάποιο συρτάρι. Θα μείνουν αποθηκευμένες στον υπολογιστή μας ή θα καταλήξουν στον κάδο ανακύκλωσης αυτού.
Όπως και να έχει όμως και με όποιον τρόπο και αν φτάνουν σε μας, οι ευχές είναι πάντα καλοδεχούμενες. Άλλωστε, το ρήμα εύχομαι μαρτυρείται στη γλώσσα μας εδώ και 3500 χρόνια. Σαν πρώτη καρτα Χριστουγεννων καταγράφεται σε πινακίδα της γραμμικής Β’ με τον τύπο eu-ke-to και τη σημασία προσεύχομαι. Κι ο Όμηρος περιλαμβάνει στην Οδύσσεια τη λέξη ευχή, επίσης με τη σημασία της προσευχής προς τους Θεούς. Πρόκειται, λοιπόν, για μία έννοια που έχει περάσει στο συλλογικό υποσυνείδητο από τα πανάρχαια χρόνια. Δώστε, λοιπόν, κι εσείς τις δικές σας ευχες, τυπικές, πρωτότυπες, χιουμοριστικές, σοβαρές, λογοτεχνικές, πικάντικες, κλασικές. Και φροντίστε, με όποια μορφή κι αν τις στείλετε να βγαίνουν, όμως, μέσα από την καρδιά σας!
