Η σούμα Πάρου είναι το αγαπημένο ποτό των Παριανών. Είναι ένα απόσταγμα που λατρεύουν να πίνουν και να συνοδεύουν τους μεζέδες τους. Επίσης, είναι πάρα πολύ χωνευτικό ποτό γι’ αυτό μετά από κάθε γεύμα πίνουν μια σούμα.
Απόσταγμα κι αυτό όπως τόσα πολλά που φτιάχνονται σε όλη την Ελλάδα. Κάθε τέλος Οκτώβρη με αρχές Νοέμβρη, γίνονται οι “Καζανιές” ή “Καζάνια” της Πάρου. Είναι μια γιορτή που γίνεται στα ρακιδιά ή στα παριανά καζάνια όπως λέγονται και συνοδεύει την απόσταξη της σούμας.
Οι τοπικές παραδοσιακές ποικιλίες αμπελιών όπως Μονεμβασιά και Μαντηλαριά, δίνουν τα αρώματα τους σε αυτό το παραδοσιακό ποτό. Κατά τη διάρκεια των Καζανιών (Καζάνια λέμε οι ντόπιοι όλη αυτή τη διαδικασία), μαζεύονται παρέες στα Ρακιδιά, δοκιμάζουν σούμα και παριανούς μεζέδες και πάντα καταλήγουν σε γλέντι νησιώτικο με γέλια και χαρές.
Οποίος από εσάς βρεθεί εκείνη την περίοδο στην Πάρο ας αναζητήσει κάποιο από τα 50 Καζάνια που υπάρχουν στο νησί. Και δεν χρειάζεστε πρόσκληση. Όπου δείτε καμινάδα με ψηλό καπνό από μακριά απλά χτυπάτε την πόρτα και μπαίνετε. Οι φιλόξενοι παριανοί χαίρονται να μοιράζονται και να μυούν τους επισκέπτες του νησιού στις τοπικές συνήθειες. Άλλωστε η παράδοση αυτή, περνάει από γενιά σε γενιά και όλοι μικροί μεγάλοι γέροι και νέοι, μπλέκονται αρμονικά στα γλέντια των καζανιών της σούμας.
Η σούμα που θα βγει στα καζάνια θα μοιραστεί σε φίλους και γνωστούς σε όλους τους συνδαιτυμόνες και θα αποθηκευτεί στο κελάρι του κατόχου του καζανιού.
Μετά από αυτή τη διαδικασία και μέσα στη διάρκεια όλου του χειμώνα, αρχίζουν τα χειμωνιάτικα γλέντια και οι δοκιμές της σούμας τελειωμό δεν έχουν. Δηλαδή σε κάθε γλέντι ο καθένας φέρνει την δική του σούμα και γίνεται χαμός στις συγκρίσεις και στα φιλικά πειράγματα. Η σούμα του φθινοπώρου είναι η σούμα όλης της χρονιάς. Γι’ αυτό βγάζουν τόνους σε όλο το νησί εκείνη την περίοδο των καζανιών.
Για να βγει η σούμα μαζεύονται τα στρόφυλλα, δηλαδή τα απομεινάρια των σταφυλιών από τα πατητήρια. Τα οποία το αυγουστιάτικο πάτημα των σταφυλιών τα συλλέγουν και τα διατηρούν σκεπασμένα ώστε με την ζύμωσή τους να μετατραπούν τα σάκχαρα του σταφυλιού σε οινόπνευμα και να μπουν στην διαδικασία της απόσταξης.
Η απόσταξη γίνεται μέσα σε μπακιρένια καζάνια στα Ρακιδιά.
Η παραγωγή της σούμας αποτελεί γεγονός χαράς σε όλη την Πάρο. Και πάντα η απόσταξή της συνοδεύεται από εκλεκτούς ντόπιους μεζέδες. Άγρια μανιτάρια που αγαπούν πολύ οι παριανοί, χταπόδι, σουπιές, καλαμάρια, άγρια χόρτα, τυρόψωμα, λουκάνικα, μπριζολάκια, παξιμάδια ξυλόφουρνου, ώριμα ντόπια ανθότυρα και λαδοτύρια αλλά και πολλές ομελέτες με ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς. Από αβελούρους κρεμμυδιών που είναι γλύκισμα μέχρι ομελέτα με αγκαθήτες και αμανήτες (άγρια μανιτάρια) που θεωρούνται κορυφαία και πολύ γκουρμέ υλικά μιας και είναι δυσεύρετα.
Μετά από την πίεση και τις ατέλειωτες ώρες δουλειάς της καλοκαιρινής σεζόν, τα Καζάνια σηματοδοτούν τα πρώτα γλέντια του χαλαρού χειμώνα που έρχεται. Αλλά χειμώνας χωρίς σούμα στα παριανά σπίτια δε νοείται.
Παλαιότερα η σούμα ήταν το κέρασμα σε κάθε σπίτι της Πάρου. Πάντα φίλευαν το επισκέπτη μια σούμα σε ποτηράκι δαχτυλήθρα συνοδεία μιας παστελαριάς (σαμωτο σύκο) ή μιας ξερής μουσταλευριάς τυλιγμένης σε σουσάμι. Κάτι σαν παστέλι μουσταλευριάς.
