Ροδιά, ένα υπέροχο δέντρο

Η ροδιά είναι θάμνος ή μικρό φυλλοβόλο δέντρο και ανήκει στην οικογένεια Punicaceae.

Το δέντρο ροδιά φτάνει σε ύψος έως τα 6m. Η ροδιά καλλιεργείται κυρίως για τους καρπούς της, οι οποίοι χρησιμοποιούνται ποικιλοτρόπως. Η ροδιά ευδοκιμεί σε θερμές περιοχές. Είναι ιδιαίτερα ανθεκτική σε μεγάλες περιόδους ξηρασίας, αλλά και σε πτώση θερμοκρασίας έως 10 °C. Θέλει πότισμα, ιδιαίτερα το καλοκαίρι. Δεν ενδείκνυται η καλλιέργειά της σε περιοχές με ψυχρούς ανέμους και με ομίχλη. Η ροδιά μπαίνει σε κανονική καρποφορία από το 3ο-4ο έτος της ηλικίας της και δίνει παραγωγή για 40-50 χρόνια. Έχει διάφορες ποικιλίες καθεμία από τις οποίες έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Τι χρειάζεται όμως να ξέρουμε για να βάλουμε μια ροδιά στον κήπο ή το χωράφι μας. Πρέπει λοιπόν να μάθουμε πότε κόβουμε τα ροδιά, καθώς και άλλες περιποιήσεις που χρειάζεται. Ας δούμε λοιπόν λίγα πράγματα για την καλλιέργεια και τη χρησιμότητα της ροδιάς.

Ιστορία – Εξάπλωση

Η ροδιά κατάγεται από την Περσία, από όπου διαδόθηκε προς την Ινδία, στην Άπω Ανατολή και στη Μεσόγειο. Αναφορές για τη ροδιά ως δέντρο υπάρχουν στον Όμηρο. Ιδιαίτερα γνωστή ήταν η καλλιέργεια της ροδιάς στην Ισπανία. Η πόλη Γρανάδα μάλιστα οφείλει το όνομά της στη ροδιά. Στην Ελλάδα η καλλιέργεια της ροδιάς ξεκίνησε μετά από την Κύπρο. Επίσης, καλλιεργείται στην Ινδία, στο Ιράκ, στο Ιράν, στις ΗΠΑ, στην Ισπανία, στην Αίγυπτο, στην Τουρκία στο Ισραήλ κ.ά. Στη χώρα μας καλλιεργείται κυρίως στην Αργολίδα, στη Μαγνησία, στο Βόρειο Αιγαίο, στη Δράμα, στην Πέλλα, στη Βέροια και στην Κρήτη.

Χημική σύσταση

Στα 100g ροδιού περιέχονται 80-82g νερού, 16,4g υδατάνθρακες, 0,3-0,9g λιπαρά, 0,5-1g πρωτεΐνη. Τα ρόδια είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά (πολυφαινόλες). Περιέχουν ακόμα σίδηρο, κάλιο, ασβέστιο, φώσφορο, νάτριο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, μαγγάνιο, χαλκό, σελήνιο, παντοθενικό οξύ και βιταμίνες Β1, Β2, Β3, C, E, K. 100g ροδιού αποδίδουν 63-78 θερμίδες.

Ροδιά και οι ποικιλίες της

Η ροδιά έχει διάφορες ποικιλίες, μερικές από τις οποίες παρουσιάζονται παρακάτω.

Ερμιόνη

Πρόκειται για μεσοπρώιμη, παραγωγική ποικιλία με γλυκιά γεύση ποικιλία και κόκκινους μεγάλου μεγέθους καρπούς με υψηλή περιεκτικότητα γλυκού χυμού. Ωριμάζει περίπου στα μέσα Σεπτεμβρίου έως στα τέλη Οκτωβρίου. Προήλθε από την ομώνυμη περιοχή της Πελοποννήσου. Χρησιμοποιείται για επιτραπέζια χρήση και για χυμοποίηση.

Περσεφόνη

Πρόκειται για μεσοπρώιμη ποικιλία με μέσου έως μεγάλου μεγέθους γλυκούς καρπούς με υψηλή περιεκτικότητα σε χυμό. Χρησιμοποιούνται για επιτραπέζια χρήση και για χυμοποίηση.

Ανδρομάχη

Πρόκειται για γλυκιά ποικιλία με μεγάλους κόκκινους καρπούς με γλυκό χυμό. Έχουν μεγάλη αντοχή στο σχίσιμο των καρπών. Προέρχεται από επιλογή του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων Δένδρων και προτείνεται για δοκιμαστικές φυτεύσεις.

Wonderful

Πρόκειται για όψιμη ποικιλία με μεγάλα σκούρα κόκκινα-μωβ ρόδια. Προέρχεται από τη Φλόριντα. Οι καρποί της ωριμάζουν περίπου στα μέσα Οκτωβρίου έως στα μέσα Νοεμβρίου. Είναι ξινή και χρησιμοποιείται για χυμοποίηση.

Mollar de Elche

Πρόκειται για μεσοπρώιμη, παραγωγική ποικιλία με μεγάλους πρασινο-ροζ καρπούς. Οι καρποί ωριμάζουν περίπου στα τέλη Σεπτεμβρίου έως στα μέσα Νοεμβρίου. Είναι η κυριότερη καλλιεργούμενη Ισπανική ποικιλία. Χρησιμοποιείται για νωπή κατανάλωση.

Πότε κόβουμε τα ρόδια;

Τα ρόδια κόβονται περίπου τέλη Σεπτεμβρίου έως τέλη Νοεμβρίου, ανάλογα με την ποικιλία και τις κλιματικές συνθήκες. Τα ρόδια κόβονται όταν ο φλοιός αποκτήσει χαρακτηριστικό σκούρο κόκκινο χρώμα και όταν ο χυμός γίνεται κόκκινος και έχει συγκέντρωση διαλυτών στερεών συστατικών (Brix) τουλάχιστον 16%. Ο χυμός του ροδιού αποτελεί τα τρία τέταρτα του βάρους του καρπού. Ο φλοιός είναι πλούσιος σε ταννίνη.

Επίσης είναι πολύ σημαντικό τα ρόδια να κόβονται πριν σκιστεί ο φλοιός τους. Το σκίσιμο των καρπών της ροδιάς είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που παρατηρείται λίγο πριν τη συγκομιδή. Οφείλεται συνήθως σε ακανόνιστα ποτίσματα, σε απότομες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας και της υγρασίας και σε έλλειψη βορίου. Η συγκομιδή γίνεται με τα χέρια με ψαλίδι κλαδέματος, συνήθως νωρίς το πρωί ή το απόγευμα. Πρέπει να σημειωθεί ότι μόνο τα ώριμα ρόδια κόβονται και μάλιστα άμεσα, για να μη σκιστούν ή να μην πάθουν ζημιά από τον παγετό. Τα ρόδια ωριμάζουν μόνο πάνω στο δέντρο της ροδιάς.

Ροδιά και κλάδεμα

Η ροδιά κλαδεύεται συνήθως από το Δεκέμβριο έως το Φεβρουάριο. Στα νεαρά δέντρα της ροδιάς γίνεται κλάδεμα διαμόρφωσης για να δοθεί το κατάλληλο σχήμα και να επιταχυνθεί η έναρξη παραγωγής. Στα μεγαλύτερης ηλικίας δέντρα γίνεται κάθε χρόνο κλάδεμα καρποφορίας, ώστε να διατηρηθεί το σχήμα της ροδιάς, να ανανεωθεί το καρποφόρο ξύλο, να σχηματιστούν νέα καρποφόρα όργανα και να αυξηθεί η παραγωγή. Με το κλάδεμα καρποφορίας επίσης εξασφαλίζεται καλύτερος φωτισμός και αερισμός του δέντρου της ροδιάς.

Χρήσεις

Τα ρόδια καταναλώνονται νωπά ή ως χυμοί ή βρίσκονται ακόμα και σε αναψυκτικά. Χρησιμοποιούνται επίσης για μαρμελάδες, smoothies, λικέρ, γρεναδίνη, συμπληρώματα διατροφής, αφεψήματα. Μπορούν επίσης να συνοδεύουν σαλάτες και διάφορες συνταγές μαγειρικής. Τα ρόδια χρησιμοποιούνται επίσης στη φαρμακευτική και στην παρασκευή καλλυντικών.