Η γάστρα έχει τη δική της ιστορία

Η γάστρα είναι ένα δημοφιλές μαγειρικό σκεύος που αποτελεί μέρος του ελληνικού νοικοκυριού πολλά χρόνια τώρα. Είτε πήλινη, είτε μεταλλική ή μαντεμένια χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες για το ψήσιμο κρέατος, οσπρίων, ψωμιών, γλυκών αλλά και πιτών. Στην σύγχρονη  αγορά υπάρχει μεγάλη ποικιλία σε σχήματα πάντοτε όμως ξεχωρίζει καθώς πρόκειται για σκεύος με καπάκι. Σε αυτό οφείλει και τη δημοφιλία της, το φαγητό παραμένει νόστιμο και ζουμερό. Η ιστορία της ξεκινά από την αρχαιότητα και συνεχίζεται έως σήμερα. 

Η ονομασία της προέρχεται από την αρχαία λέξη γαστήρ που σήμαινε κοιλιά και ειδικότερα το στομάχι. Σε Ομηρικά κείμενα δε, αναφέρεται και ως μήτρα ή κάτι που κυοφορούσε. Κατά τον ιστορικό Ξενοφώντα, γαστήρ ήταν ένα έδεσμα που προερχόταν από γεμισμένες κοιλιές ζώων με ψιλοκομμένο κρέας. Αρχαιολόγοι έφεραν στο φως αρκετές φορές με τις ανασκαφές τους πήλινες γαστέρες. Θεωρείται  δικαιολογημένα ένα από τα πιο παλιά μαγειρικά σκεύη και αποτελεί μέρος της ελληνικής μας παράδοσης. 

Στα χρόνια της τουρκοκρατίας, την αποκαλούσαν και τσερέπα, προερχόμενη από τη τουρκική λέξη τσέρκι που δεν ήταν άλλο από το στεφάνι του βαρελιού. Η τσερέπα μπορούσε να είναι μεταλλική αλλά και πήλινη και τη χρησιμοποιούσαν για να καπακώσουν το φαγητό στο ταψί. Στα ορεινά χωριά και γενικότερα στην ύπαιθρο, η γάστρα έπαιζε τον ρόλο ενός ιδιότυπου φούρνου. Άναβαν με λεπτά ξύλα μια δυνατή φωτιά και  τη τοποθετούσαν από πάνω. Ήταν ένας πολύ διαδεδομένος τρόπος ψησίματος και προετοιμασίας του καθημερινού ψωμιού της οικογένειας. Μπορούσαν ακόμα να την πάρουν μαζί τους μεταφέροντάς την πάνω στα μουλάρια. Αν και τα χρόνια πέρασαν, η γάστρα παρέμεινε ένα σκεύος που προοριζόταν για σιγανό μαγείρεμα στον  φούρνο. 

Στις μέρες μας η γάστρα είναι ένα πολύ αγαπημένο σκεύος. Ίσως να διαφέρει σε σχήμα αλλά και σε υλικό, παρόλα αυτά δε λείπει από κανένα ελληνικό σπίτι. Το μαγείρεμα με τη γάστρα γίνεται εύκολο και το αποτέλεσμα της πάντα γευστικό. Το φαγητό μαγειρεύεται ομοιόμορφα αφού το καπάκι της μένει κλειστό. Έτσι, όλοι οι ατμοί εγκλωβίζονται μέσα στο σκεύος. Με αυτό τον τρόπο, ό,τι  φαγητό και να επιλέξει κανείς σε αυτήν να μαγειρέψει παραμένει ζουμερό. Από το κοκκινιστό μοσχαράκι της Κυριακής έως το απλό ταπεινό κοτόπουλο με πατάτες, το τελικό πιάτο ενθουσιάζει μικρούς και μεγάλους. Συνταγές παραδοσιακές όπως ρεβίθια ή πίτες χειροποίητες αγαπούν το μαγείρεμα στη γάστρα και η επιτυχία τους είναι δεδομένη.