Το πασχαλινό έθιμο της «Αυγούλας» με κόκκινα αυγά που φτιάχνουν ακόμα και σήμερα στην Ρόδο
Στο ταξίδι μας στην Ρόδο με το περιοδικό ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ, την περίοδο της Βαγιανής εβδομάδας συμπέσαμε με το ροδίτικο πασχαλινό έθιμο της «Αυγούλας». Κόκκινα πασχαλινά αυγά μέσα σε ζύμη γλυκιά αφράτη ζύμη βουτύρου με διαφορά σχέδια.
Απόλλωνα Ρόδου
Στο χωριό ορεινό καταπράσινο χωριό στα Απόλλωνα της Ρόδου βρεθήκαμε στις Απολλωνιάτισσες, το γυναικείο συνεταιρισμό που απαρτίζεται από ντόπιες μαμάδες και κόρες και διατηρεί όλα τα έθιμα του τόπου κάθε εποχή, με υλικά της περιοχής τους, ακριβώς όπως γινόταν παλιά.
Μόλις φτάσαμε τελείωναν τα πασχαλινά ανεβατά, ροδίτικα κουλούρια, και ξεφουρνίζανε τις ροδοκόκκινες στολισμένες Αυγούλες τους σε διαφορά σχέδια.
Όλα οι παραδοσιακές πασχαλινές συνταγές της Ρόδου ήταν στολισμένες ολόγυρα από τα ανεβατά, τα βουτυρένια μέχρι και οι παραδοσιακές Αυγούλες.
Αρχάγγελος Ρόδου
Στον Αρχάγγελο της Ρόδου στον παραδοσιακό ξυλόφουρνο της Κατερίνας Γιασιράνη βρήκαμε την μαμά Κατερίνα και την κόρη της Μαρία να κεντούνε και να στολίζουν περίτεχνα, πασχαλινές Αρχαγγελίτικες Αυγούλες σε πολλά και διαφορετικά σχέδια.
Κεντούσαν την ζύμη με μαεστρία και δεξιοτεχνία σε διαφορά σχέδια και στο τέλος τοποθετούσαν επάνω ένα κόκκινο αυγό. Αφήνουν σε μεγάλες λαμαρίνες να φουσκώσουν και ψήνουν στον ξυλόφουρνο μέχρι να ροδίσουν. Οι ατομικές αυγούλες προορίζονται για τα παιδιά για να νιώσουν τη χαρά των ημερών.
Αφάντου
Στο χωριό Αφάντου της Ρόδου ακόμα και σήμερα, το Πάσχα, κεντούνε την μεγάλη κι εντυπωσιακή Αυγούλα του γαμπρού. Την δωρίζει η γυναίκα στον σύζυγο στο νιόπαντρο ζευγάρι.
Είναι στρογγυλή σε σχήμα και κάθε κομμάτι περιλαμβάνει 21 κόκκινα αυγά και περίτεχνα σχέδια ζύμης.
Έθιμα που κληροδοτήθηκαν στις επόμενες γενιές και διατηρούνται ακόμα και σήμερα. Οι τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι κάθε περιοχής συμβάλουν στην διάδοση και διατήρηση των χαρακτηριστικών αυτών εθίμων που καθιερώθηκαν και διατηρήθηκαν, διαφυλάσσοντας την πολιτιστική κληρονομιά της κάθε περιοχής.
Στην ορεινή Έμπωνα
Στην ορεινή Έμπωνα, στον αμπελώνα της Ρόδου, εκτός από τα περίφημα κρασιά δοκιμάσαμε τα πασχαλινά αφράτα κουλουράκια «αμωνιακένα» και φρεσκοψημένους «Λαζάρους» με μπόλικη σταφίδα και μαστίχα.
Πως γίνεται η παραδοσιακή Ροδίτικη Αυγούλα
- Βάζουν το αλεύρι σε μεγάλο σκεύος. Καίνε το φρέσκο βούτυρο σε κατσαρόλα μέχρι να αφρίσει και να κάψει καλά και το ρίχνουν πάνω στο αλεύρι.
- Με ξύλινη κουτάλα ανακατεύουν μέχρι να βραχεί όλο το αλεύρι και να κρυώσει το μείγμα ώστε να μπορούν να ζυμώσουν.
- Λίγη ζάχαρη, κοπανισμένη μαστίχα, αλυσίβα από σταχτόνερο για να βγουν αφράτα τα κουλούρια, χυμό πορτοκαλιού και λεμονιού, λίγο νερό, και έτοιμη η ζύμη.
- Καλό ζύμωμα στην σφιχτή βουτυρένια ζύμη, πολλή ξεκούραση και μετά έρχεται το κέντημα της Αυγούλας, σε διάφορα περίτεχνα σχέδια.
- Τέλος το κόκκινο πασχαλινό αυγό στολίζει κάθε αυγούλα.
- Μπαίνουν στον φούρνο μέχρι να ροδίσουν και να μοσχοβολήσουν.
- Το κλασικό σχήμα αποτελείται από λεπτό κορδόνι ζύμης, που πλάθεται σε σχήμα αριθμού 8.
- Στον έναν κύκλο μπαίνει το αυγό και γύρω του με μικρά κομμάτια ζύμης στερεώνουν το αυγό με διαφορά κενότητα σχέδια.
Αυγούλες σε σχήμα φιδιού
Και στην Ρόδο αλλά και σε άλλα Δωδεκάνησα οι Αυγούλες που προορίζονται για τα σπίτια πλάθονται σε σχήμα φιδιού. Το σώμα ζύμης ψαλιδίζεται με ψαλίδι και σχηματίζει λέπια.
Στο στόμα του φιδιού μπαίνει το κόκκινο αυγό. Το ίδιο έθιμο έχω συναντήσει και στην Πάτμο.
Απαραιτήτως κάθε σπίτι την διατηρεί για το καλό της οικογένειας άθικτη και στολισμένη σε εμφανές σημείο. Το έθιμο θέλει την πασχαλινή οφιούχο Αυγούλα να προστατεύει από τα κακά όλη την οικογένεια όλο τον χρόνο μέχρι το επόμενο Πάσχα.
Όμορφα έθιμα, μοναδικές παραδόσεις που διατηρούνται και κάνουν την ελληνική κουζίνα ξεχωριστή και ανεπανάληπτη
Καλό Πάσχα
