Εκτέλεση
Για το συκοπάστελο και τη συκομαΐδα, επιλέγουμε σύκα φρεσκοαποξηραμένα, καλής ποιότητας, που να είναι σχετικά πιο μαλακά και τα πολτοποιούμε στο μπλέντερ μαζί με τα υγρά της συνταγής. Ιδανικά περνάμε τα σύκα σε μηχανή άλεσης κιμά.
Βάζουμε τον πολτό από τα αποξηραμένα σύκα σε ένα μπολ και προσθέτουμε όλα τα τα μπαχαρικά σε σκόνη, τους ξηρούς καρπούς και το ξύσμα πορτοκαλιού. Ζυμώνουμε το μείγμα να ενωθούν όλα τα υλικά.
Το μείγμα των σύκων πρέπει να έχει τέτοια σύσταση ώστε να πλάθεται. Καλό είναι να το δοκιμάσετε μήπως χρειαστεί να προσθέσετε μπαχαρικά ή ξύσμα πορτοκαλιού.
Σε ταψί 25×30 εκ. στρώνουμε αντικολλητικό χαρτί ψησίματος και πασπαλίζουμε το μισό σουσάμι.
Απλώνουμε σε μια στρώση όλο το μείγμα των σύκων. Πατάμε πιέζοντας με τις παλάμες το ταψί, να γίνει μία συμπαγής και λεπτή σε πάχος στρώση. Πασπαλίζουμε την επιφάνεια με το υπόλοιπο σουσάμι.
Ψήνουμε σε πολύ χαμηλό φούρνο 50 °C για περίπου 1,5 ώρα, να στεγνώσει.
Αφήνουμε να κρυώσει τελείως. Το κόβουμε σε μικρά τετράγωνα ή μπακλαβαδωτά κομμάτια.
Το συκοπάστελο όταν στεγνώσει σωστά στο ψήσιμο, διατηρείται για 1 χρόνο αποθηκευμένο σε αεροστεγές δοχείο (τοποθετημένα σειρά σειρά) μπήγοντας ενδιάμεσα αποξηραμένα δαφνόφυλλα για τη συντήρησή του.
Αν πρόκειται το συκοπάστελο να καταναλωθεί άμεσα δεν χρειάζεται ψήσιμο. Το κόβετε κατευθείαν σε κομμάτια και το σερβίρετε.
Μυστικά
Αν τα σύκα που θα χρησιμοποιήσετε είναι αρκετά σκληρά θα πρέπει να τα μαλακώσετε με τον παρακάτω τρόπο.
Κόβουμε τα αποξηραμένα σύκα στη μέση, ζεσταίνουμε 1,5 φλ. γλυκό κρασί σε μικρή κατσαρόλα και το αποσύρουμε.
Ρίχνουμε μέσα τα αποξηραμένα σύκα και τα ανακατατεύουμε. Σκεπάζουμε την κατσαρόλα κι αφήνουμε τα σύκα να μουλιάσουν ελαφρά μέχρι να κρυώσουν τελείως.
Τα στραγγίζουμε (κρατάμε το κρασί για μελλοντική χρήση σε κρέας ή σάλτσα) και τα αλέθουμε ιδανικά σε μηχανή του κιμά. Μετά, ακολουθούμε την παραπάνω διαδικασία εκτέλεσης.
Στην Σύρο, αντί για ξύσμα φρέσκου πορτοκαλιού χρησιμοποιούν αποξηραμένη φλούδα πορτοκαλιού αφού την κοπανήσουν στο γουδί. Έχει πολύ έντονο άρωμα και μακριά επίγευση πορτοκαλιού.
Με το ίδιο μείγμα που γίνεται το συκοπάστελο, στη Σύρο φτιάχνεται και η συκομαΐδα.
Η συκομαΐδα στη Σύρο σε αντίθεση με αλλά μέρη της Ελλάδας, Ιόνιο, Κρήτη, Πελοπόννησο, φτιάχνεται σε μπουκιές τυλιγμένες σε σουσάμι. Αφού ετοιμάσουν το μείγμα, πλάθουν τις συκομαΐδες σε μέγεθος καρυδιού (σαν τρουφάκι), τις βουτούν σε σουσάμι (ή τις ραντίζουν με ανθόνερο) και τις καλύπτουν με ζάχαρη άχνη.
Αν πρόκειται να πλάσετε ατομικές συκομαΐδες, επειδή το μείγμα θα κολλάει στα χέρια, είναι καλό να βουτάτε τα χέρια σας σε λίγο λικέρ ή πετιμέζι.
Μην ξεχνάτε να φοράτε γάντια γιατί ποτίζουν τα χέρια με το χρώμα των υλικών.
Σερβίρονται σαν ατομικό κέρασμα ή σνακ και συνήθως συνοδεύονται με το τοπικό απόσταγμα.
Στο μείγμα για το παστελόσυκο Σύρου μπορείτε να αυτοσχεδιάσετε και να προσθέσετε τα υλικά που αγαπάτε.
Ενίοτε θα γευτείτε στην Σύρο το γλυκό με γεύση από σκινόκαρπο ή και μπόλικο κοπανισμένο σουσάμι. Πολύ ψιλοκομμένες και καλά στεγνές φλούδες από γλυκά του κουταλιού (όπως νεράντζι, λεμόνι, κίτρο, πορτοκάλι) συχνά αρωματίζουν το παστελόσυκο.
Προσθέστε ό,τι σας αρέσει λοιπόν, υγρά ή στεγνό υλικό, αρκεί το τελικό μείγμα να έχει σύσταση που να πλάθεται και να μην είναι αραιό.
Οι ντόπιοι συνηθίζουν να «ψήνουν» το συκοπάστελο και τις συκομαΐδες στον καυτό καλοκαιρινό ήλιο για να στεγνώσει και να συντηρηθεί για 1 ολόκληρο χρόνο.
Αν θέλετε να το φτιάξετε σαν υγιεινό σνακ για τα παιδιά, σας παραλείψτε τελείως το αλκοόλ και σαν υγρό χρησιμοποιήστε πετιμέζι ή κομμένο μούστο.