Η Σαρακοστή & τα έθιμά της

Η σαρακοστή ή Μεγάλη Τεσσαρακοστή σημαίνει Μεγάλες 40 ημέρες. Είναι η μακρά περίοδος νηστείας που περνούν οι χριστιανοί πριν το Πάσχα και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά τον 4ο αιώνα μ.Χ. Στην αρχή περιλάμβανε 6 εβδομάδες αργότερα προστέθηκε και η έβδομη. Επίσημη μέρα έναρξης της θεωρείται η Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει την Κυριακή του Πάσχα. Αν και είναι κινητή περίοδος περιλαμβάνει πάντα τον μήνα Μάρτιο. Έχει μεγάλη σημασία και αξία για τη χριστιανοσύνη καθώς προετοιμάζει τους πιστούς σε ψυχή και σώμα για να υποδεχτούν το μεγαλύτερο θαύμα, την Ανάσταση του Θεανθρώπου. Στη διάρκεια της Τεσσαρακοστής επιβιώνουν ακόμα και σήμερα διάφορα έθιμα ενώ υπάρχει ποικιλία νηστίσιμων συνταγών που καταναλώνονται αυτή τη περίοδο.

Ο χαρταετός

Το πρώτο έθιμο που σηματοδοτεί το ξεκίνημα της Σαρακοστής είναι το πέταγμα του χαρταετού την Καθαρά Δευτέρα. Ένα έθιμο που μας έρχεται από την Ανατολή και συγκεκριμένα από την Κίνα. Οι κινέζοι συνήθιζαν ήδη από τον 2ο αιώνα π.Χ να πετούν σε διάφορα σχήματα και μορφές στο ουρανό χαρταετούς γιατί πίστευαν πως με αυτό τον τρόπο η ψυχή και οι ευχές τους πλησιάζουν το Θείο. Στη Ευρώπη το έθιμο αυτό ήρθε με τους εξερευνητές στις Μεγάλες Ανακαλύψεις τον 15ο αιώνα. Για τους χριστιανούς η σημασία του πετάγματος είναι περίπου ίδια, θεωρούν πως η ψυχή ανεβαίνει κοντά στον Θεό. Άλλη βέβαια ερμηνεία είναι πως την Καθαρά Δευτέρα μαζί με τον αετό πετάμε τις αμαρτίες μας και ο, τι μας βαραίνει.

Η Κυρά Σαρακοστή

Η κυρά Σαρακοστή ήταν ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο για τη μέτρηση των εβδομάδων. Ήταν μια γυναίκα με 7 πόδια, κάθε πόδι αντιστοιχούσε σε μια εβδομάδα, είχε ένα σταυρό στο κεφάλι και της έλειπε το στόμα. Τα παιδιά την κατασκεύαζαν από χαρτόνι ενώ γίνονταν πάνινη ή ζυμαρένια. Κάθε εβδομάδα που περνούσε αφαιρούσαν και ένα ποδαράκι μέχρι να μείνει το τελευταίο. Το τελευταίο μάλιστα το έκρυβαν σε ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και το έκρυβαν καλά. Όποιος το έβρισκε θεωρούνταν και τυχερός.

Τα σαρακοστιανά εδέσματα

Στην ελληνική παράδοση υπάρχει μια πληθώρα φαγητών που καταναλώνονται στη περίοδο της νηστείας. Η βάση τους φυσικά είναι τα διάφορα όσπρια, τα λαχανικά αλλά και τα ψαρικά. Επειδή ακριβώς αποφεύγεται το κρέας και τα παράγωγα του, επινοήθηκαν διαφορετικές συνταγές για να υπάρχει ποικιλία στο σαρακοστιανό τραπέζι. Τα φασόλια όλων των ειδών, τα ρεβίθια σε ποικίλες συνταγές όπως οι ρεβιθοκεφτέδες ή τα σιφνέικα ρεβίθια φούρνου, οι φακές και το φακόρυζο αλλά και τα οστρακόδερμα όπως οι γαρίδες σε όλους τους τρόπους, το χταπόδι με κόφτο μακαρονάκι αλλά και οι σουπιές στιφάδο είναι μόνο λίγα από αυτά που μπορεί κανείς να επιλέξει αυτήν την εποχή.